Wat een voormalige Duitse Ambassadeur hier van zegt

ND 30 juni 2024

Cyrill Nunn,  Ambassadeur van 2021 t/m 2024

Scheidend Duits ambassadeur kijkt met verbazing toe. ‘Omvolking staat voor donkerste tijd nationaalsocialisme’

We krijgen een minister van Asiel en Migratie die in het verleden openlijk heeft gesproken over de ‘omvolking’ van Europa. Kunt u uitleggen waar die term vandaan komt?

‘Umvolkung is een begrip dat in Duitse politieke debatten geassocieerd wordt met de tijd van het nationaalsocialisme. Die term kun je in Duitsland niet gebruiken. Toen het AfD dat toch deed, samen met het begrip Remigration, heeft dat een heel sterke reactie opgeroepen. Honderdduizenden, als het er geen miljoen waren, gingen de straat op. Omvolking staat voor de donkerste tijd van de nationaalsocialistische heerschappij, met alle gevolgen van dien: moord op verschillende groepen mensen. De AfD heeft zich er ook van gedistantieerd, waarschijnlijk uit tactische overwegingen.’

In nogal wat Europese landen doet zich de vraag voor of het van centrumrechtse partijen wijs is om in zee te gaan met radicaalrechts. In ons omringende landen is het antwoord simpel: nee. Waarom ligt dat in Nederland anders?

'De geschiedenis is anders. Duitsland heeft een geschiedenis met twee extreme dictaturen; eerst een nationaalsocialistische, daarna in het oosten een communistische. Bij ons weet elke kiezer die voor een partij kiest die uit deze historische omstandigheden gegroeid is, hoe zwaar de geschiedenis weegt. Daarom is er in Duitsland een zeer solide midden dat dat niet wil. Ik denk dat er reden is om te hopen dat dat zo blijft.

De Nederlandse geschiedenis is een andere. Hier hebben die ideologieën, behalve tijdens de bezetting, niet geregeerd. Noch communisten, noch nationaalsocialisten. Dus ik vermoed dat de kiezer deze geschiedenis niet in het achterhoofd heeft zitten. In die zin zijn Nederlanders misschien ‘vrijer’ als ze gaan stemmen.’

Bij de Europese verkiezingen was de eerste reactie ‘het midden houdt stand’. Hoe ziet u dat?

‘Dat het midden heeft standgehouden, zoals de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen zei, is ook niet onjuist. Hetzelfde geldt voor Duitsland. Daar nemen we brandmuren (tussen het politieke midden en extreemrechts, red.) serieus, omdat we weten dat dit in het verleden niet altijd is gebeurd. Hoe ging dat in 1933 (toen Hitler aan de macht kwam, red.)? Toen had je een Reichspresident, Paul von Hindenburg, die dacht ‘die gaan we wel controleren’. Dus de geschiedenis waarschuwt ons. Ook in de DDR was het snel gedaan met alles wat met het democratische proces te maken had.

Daarom zijn die brandmuren belangrijk voor ons, ook in Europa. We moeten andersdenkende mensen niet negeren, maar ook niet zulke compromissen sluiten. Want wie wordt dan vermalen? Het midden. We denken ook niet dat het continent op die manier versterkt wordt.’